İslâm'da evliliğin en başta gelen gâyesi, îmânlı bir neslin
yetiştirilmesi ve İslâm ümmetinin sayısının çoğaltılmasıdır. Bu
hususda Peygamber (s.a.v.) Efendimiz: "Evlenin ve çoğalın! Çünkü ben
(kıyâmet gününde) diğer ümmetlere karşı sizin (çokluğunuzla) iftihar
edeceğim!" (108) buyurmuşlardır.

Peygamber (s.a.v.) Efendimiz, evliliğin gözü haramdan koruduğuna ve
namuslu yaşamaya vesile olduğuna işaretle şöyle buyurur:

"Ey gençler topluluğu! İçinizden kimin evlenmeye gücü yeterse
evlensin! Çünkü bu, gözü (haramdan) koruyan, namuslu kalmaya yardımcı
olan çaredir. Kimin de evlenmeye gücü yetmezse, (farz oruçlarından
başka nafile) oruca (da) sarılsın. Çünkü o (oruç), kendisinin
şehvetine ve nefsine hâkim olmasını sağlar." (109)

Rasûlullah (s.a.v.) Efendimiz, evleneceklerin, dindarlığı ve ahlâk
güzelliğini diğer meziyetlere tercih etmelerini tavsiye etmişlerdir:

"Kadınları yalnız güzellikleri için nikah etmeyin!. Muhtemeldir ki,
güzellikleri onları ahlâken alçaltır. Onlarla mallarının hatırı için
de evlenmeyin! Belki malları kendilerini azdırır. Kadınlarla
dindarlıkları yüzünden evlenin! Muhakkak ki yırtık elbiseli, siyah,
fakat dindar bir kadın daha kıymetlidir." (110)

İslâm Dîni, evliliğin uzun ömürlü olması için iyi bir eş seçimi
yapılmasını esas alır. Yuvanın huzur, uyum, mutluluk ve karşılıklı
güveni sağlayacak sağlam bir temel üzerine binâ edilmesi
gerekmektedir. Bu temel, dîn ve ahlâktır. Dindarlık yaşlandıkça daha
da artar. Ahlâk, zaman ve tecrübelerle daha olgunlaşır. Ahlâk
güzelliği, insan için en kıymetli servettir. Asıl güzellik, ahlâk
güzelliğidir. Çünkü ahlâkı güzel insan, her yaşta güzeldir.

Zenginlik, güzellik, soy-sop gibi insanların çoğunun peşinde koştuğu
şeyler geçici olup, evlilik bağının devamını sağlamaz. Üstelik bu
özellikler, kibri, ucbu (kendini beğenmeyi), övünmeyi ve ilgi çekmeyi
getirmektedir. (111)

İşte bu yüzden Hz. Peygamber (s.a.v.) Efendimiz:

"Kadın dört şey için nikâh edilir; malı, güzelliği, soyu ve
dindarlığı... Sen bunlardan dindar olanını araştır, bul. Mes'ûd
olursun.." (112) buyurmuşlardır. Zîrâ erkekler evlenirken umûmiyetle
bu dört hususu gözönünde bulundururlar, dindârlığı ise en sona
bırakırlar.

. Rasûlullâh (s.a.v.) Efendimiz, Hz. Ali (r.a.)'a
hitâben şöyle buyurmuşlardır:

"Üç şeyi geciktirme:

Vakti gelince namazı; hazır olduğunda cenâzeyi; dengini bulunca
evlenecek kızı..." (114)

.

Netice olarak İslâm hukukçularının büyük çoğunluğu, nikâhın mûteber
olmasında kocanın kadına denk olmasının şart olduğunda müttefiktirler.
Denkliğin, mutlakâ dindârlık ve güzel ahlâkda aranması gerektiği
üzerinde görüş birliğine varmışlardır. Asr-ı seâdetteki tatbîkâta
bakıldığında da denkliğin, en başta dindârlık ve güzel ahlâkda
arandığı açıkça görülür. Ashâb-ı kirâmdan Sehl b. Sa'd es-Sâidî (r.a.)
anlatıyor:

"Birgün Rasûlullâh (s.a.v.)'in huzûrundan bir adam geçti. Hz.
Peygamber (s.a.v.) yanında oturanlardan birine;

"Şu geçen hakkında ne dersin?" buyurdu.

O da:

"Eşrâfdan biridir. Vallâhi kız istese kendisine verilmesine, bir şey
hakkında konuşsa, sözünün dinlenmesine çok lâyıktır." cevâbını verdi.

Rasûlullâh (s.a.v.) Efendimiz sustular. Bir müddet sonra bir başkası
geçti. Bu sefer yine:

"Ya bunun hakkında ne dersin?" buyurdu.

Adam cevap verdi:

"Yâ Rasûlallâh, bu müslümanların fakirlerinden biridir. Kız istese
reddedilmeye, bir şey hakkında şefâat etse, kabul olunmamaya ve
konuştuğu vakit, sözü dinlenmemeye lâyıktır."

Bunun üzerine Rasûlullâh (s.a.v.) Efendimiz şöyle buyurdular:

"(Hayır) bu (adam), yeryüzü dolusunca öbüründen hayırlıdır." (117)

Evlenecek eşler, güzellik ve zenginlik câzibesine kapılarak ahlâkı ve
dîni zayıf kadınlarla evlenmemelidirler. Böyle evlilikler, çoğu zaman
hüsranla neticelenmektedir. Rasûlullâh (s.a.v.) Efendimiz, dâimâ
dindâr olan kadınların tercih edilmesini tavsiye buyurmuşlardır.

Hakîkatte denklik; erkeğin değil, kadının menfaatine yönelik bir
haktır. Eşlerin, gönül ve görüş birliğine sâhip olmaları da zarûrîdir.
Zîrâ, bu yönlerden anlaşamayan çiftler, mutlu bir hayât yaşayamazlar.