.. Gazali'nin yetistirdigi bir talebesine yazdigi mektubu aynen söyle: "Yavrucugum!.. Nasihat kolaydir. Zor olan, onu kabul edip, amel etmektir: Nasihat, söyledigini yapmayanin agzindan çikarsa, durum daha da zordur. Onu benimsemek büsbütün güçlesir. Ilmi ögrenip de onunla amel etmeyenin azabi, bilmeyenin azabindan çok daha siddetlidir. Nitekim Resûl-i Ekrem Efendimiz söyle buyurmuslardir: "Kiyâmette azabi, en siddetli olan kimse, ilmiyle amel etmeyen kimsedir." Yavrucugum!.. Sakin amelde müflis olmayasin, ibadette tembellige kaymayasin. Sunu iyi bilesin ki, amelsiz ilim fayda vermez. Kullanilmayan silâh sahibini korumadigi gibi... Ellerinde kiliçlari olan on kisi, sahrada bir arslanla karsilassalar, kiliçlarini kullanmadiktan sonra ne faydasi olacak onlara... Iste sahip olunan ilimle amel edilmemesinin durumu da aynidir. Amel edilmedikten sonra ilmin ne faydasi olacak sahibine... Birincisi ikincisi olmadan olmaz. Yavrucugum!.. Yüz sene ilme çalissan, binlerce kitap yazsan Allah'in rahmetine ancak bu ilimle amel etmen halinde kavusursun!.. Âyetlerde ne buyuruluyor: "Insan için ancak çalismasinin neticesi söz konusu" dur. "Rabbinin rahmetini isteyen sâlih amel islesin." Bu âyetlerin söyledigi, amelden baska seyler degildir. Yavrucugum!.. Yapmadigin isin ücretine lâyik olamazsin. Imam-i Ali'ye nisbet edilen bir sözde böyle denmistir: "Kim çalismadigi halde ücrete lâyik oldugunu vehmederse, o kimse ahmaktan baskasi degildir." Hasan-i Basri de böyle demistir: "Amelsiz Cennet istemek, günahlardan bir günaha daha düsmek demektir." Rabbimizden gelen bir haberde söyle buyurulmustur: "Amelsiz Cennet isteyenden daha az hayâli kimse yoktur." Nebi (a.s.) da söyle haber vermistir: "Zeki insan, nefsine galip gelir, ölümden sonrasi için amel isler. Ahmak ise, nefsine tâbi olur, ondan sonra da Allah'dan magfiret diler." Yavrucugum!.. Ne kadar yasarsan yasa, sonunda ölüm var. Ne kadar seversen sev, âkibetinde ayrilik söz konusu!.. Amelsiz ilim, deliligin bir çesididir. Ayette: "Insanlara iyilik emredersiniz de nefsinizi unutur musunuz? Halbuki siz kitabi da okuyor, ilmi de ögrenmis bulunuyorsunuz. Hiç düsünmüyor musunuz?" diye ikaz vardir. Yavrucugum!..
Amelsiz ilim zaten yasamaz. Ikisinin birligidir esas olan. Ilim tek basina seni günahtan koruyamaz. Yarin mahserde atesten de koruyamayacagi gibi. Bugün ögrendiginle amel etmezsen yarin mahserde söyleyecegin söz sudur: "Müsaade edin de dünyaya geri dönüp ögrendigimle amel edeyim!.." O zaman da sana denir ki: "Ey tembel!.. Ey düsüncesiz!.. Yeni gelmedin mi oradan?"

İ.GAZALİ.